Radyasyon sistemlerinde kullanılan teknolojilerde temel amaç tümöre, yüksek enerjili radyasyon göndererek kontrol altına almak ve aynı zamanda hemen yakınındaki veya çevredeki kritik organları korumaktır. Yüksek enerjili ve yüksek dozda radyasyon tümör hücrelerini öldürür veya büyüyüp bölünmelerini engellemektedir. Tümör hücreleri birçok normal hücreden daha hızlı bölündüklerinden radyoterapi birçok tümör türünü başarıyla tedavi edebilmektedir. Tümörün hemen yanındaki veya çevresindeki hücreler de radyasyondan kısmen etkilenebilir ancak tümör hücrelerinde bulunmayan özel onarım mekanizmalarıyla normal hücreler bu etkiden kısa sürede kurtulabilirler.
TrueBeam STX cihazı birçok tedavi platformunu aynı cihaz üzerinde toplayabilen ve tamamı dijital olan dünyada bu alanda teknolojide gelinebilecek en son nokta olarak kabul gören cihazlardan biridir.
Truebeam hasta etrafında dönerek daha önce planlama esnasında belirlenen açılardan hastaya verilmesi düşünülen radyasyon dozunu gönderir. Görüntüleme, cihaza özel RapidArc teknolojisi (Hacimsel Yoğunluk ayarlı Lazer Tedavisi) ve gerçek zamanlı tümör takibi aynı cihaz üzerinde birleşerek hedeflenen tümör hacimlerine yüksek doğruluk ve hassasiyette ışınlar gönderilir. Solunum takip sistemi ve 3 boyutlu tomografik görüntüleme sistemleri yardımıyla tedavi esnasında klinisyene nereyi tedavi ettiği ile ilgili bilgiler verir.
Truebeam’in özellikleri nelerdir?
- Tedavi süreleri yüzde 50’ye varan oranda azalmaktadır. Flattening Filter Free (FFF) özelliği sayesinde doz hızı klasik uygulamalara göre yüksek enerjilerde 4 kat, düşük enerjilerde 2 kat artırılarak hastanın daha kısa zaman içinde tedavi edilmesi sağlanır. Böylece tedavi süreleri 2-4 dakikaya kadar inebilmektedir.
- “Akıllı” otomasyonu, konumlandırma, görüntüleme ve tedavi araçları ile tamamı dijital olan bir cihazdır.
- Gated Rapicarc özelliği sayesinde hasta nefes alıp vermesi ile synronize ışın verebilen bir cihazdır.
- Milimetre boyutunda hassasiyetle tümöre ışın verilebilirken çevresindeki normal dokuları aynı hassasiyetle koruyabilir.
- Birçok tedavi tekniğini aynı platformda uygulayabilen nadir cihazlardan biridir.
Truebeam ile hangi hastalıklar tedavi edilebilir?
İntrakranial veya ektrakranial tüm tedavi bölgeleri bu cihaz ile tedavi edilebilir. Aşağıda bunlardan bazıları sıralanmıştır:
- Akustik nörinoma
- AVM
- Beyin metastazları
- Kavernoma
- Gliomalar
- Kraniofarengioma
- Karaciğer tümörleri / Metastazları
- Akciğer tümörleri / Metastazları
- Meningioma
- Pediyatrik beyin tümörleri
- Hipofiz adenomaları
- Prostat kanseri
- Spinal tümör / Metastazlar
- Trigeminal Nevralji
- Adrenal metastazlar
- Pankreas tümörleri ve diğerleri.
Truebeam ve Trubeam Stx model cihazlar ile birçok kompleks tedavi tekniği aynı cihazda uygulanabilir hale gelmiştir. Farklı seviyelerdeki foton ve elektron enerjileri ile beden içindeki her bölgeye rahatlıkla ulaşabilme imkanı vardır. Özellikle pankreas, akciğer, prostat ve meme gibi hareketli organların radyoterapisinde verilen dozu alınan görüntülerle senkronize ederek gerçek zamanlı tümör takibi yapılabilmektedir. Truebeam ve Truebeam Stx ile yapılan tedavi tekniklerinden başlıcaları aşağıda sıralanmıştır:
Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (IMRT):
IMRT, 3DCRT (3 boyutlu MR) tedavisinden sonra geliştirilmiş olan bir radyoterapi tekniğidir. Hayati önem taşıyan yapıların yakınında bulunan tümörlere maksimum dozun ulaşmasını, aynı zamanda çevredeki sağlıklı dokunun da önemli ölçüde korunmasını sağlar. Bu teknikte, ışın alanı içinde küçük alancıklar oluşturularak ışının yoğunluğu değiştirilir ve tümör üzerine yüksek yoğunlukta radyasyon gönderilir. Böylece hastalıklı hücrelerin ölmesi ve çevresindeki kritik organların üzerine düşük yoğunlukta veya en az radyasyon gönderilerek korunması sağlanır.
Görüntü Rehberli Radyoterapi (IGRT):
IGRT bir radyoterapi uygulama tekniği değil, IMRT gibi yüksek doğrulukla uygulanması gereken her radyoterapi seansında tedavi tekniğinin ve alanın doğrulanmasını sağlayan bir yöntemdir. Bu nedenle geliştirilen IGRT metodu; tedavi sırasında tedavi odasında uygulanan iki ve üç boyutlu kilovoltaj ya da tomografik gibi anatomik görüntüleme ile tedavi alanlarının kontrol işlemidir.
Volumetik Arc Tedavi (VMAT):
VMAT rotasyonel IMRT tekniğidir. Bu tedavide linac hasta etrafında döndüğü süre içinde ışınlama yapar ve bu sırada multileaf kolimatörler hareket eder. Işınlama süresi boyunca doz hızı değişir. Bu nedenle IMAT birden fazla ark açısı ile yapılan yoğunluk ayarlı tedavi tekniğidir ve tedavi süresi tedavi bölgesine göre diğer tekniklere göre oldukça kısadır.
Stereotaktik Radyocerrahi (SRS):
Radyasyon ışınlarının vücut içindeki küçük tümörlere veya hastalıklı alana, tam bir doğruluk içinde, sağlıklı dokuları en az etkileyecek şekilde bir veya birkaç uygulama ile çok yüksek radyasyon dozları verilmesi olarak tanımlanır. Çok ileri derecede kesin ve doğru görüntü rehberliğinden faydalanılarak tümörün ve hastanın pozisyonlanmasına dikkat edilir. Bu sayede çok yüksek radyasyon dozları normal dokular korunarak hastalıklı bölgeye verilebilir. İnvazif olmayan bir tedavi modelidir.
Stereotaktik radyocerrahi düzgün sınırlı ve küçük tümörleri tedavi etmek için kullanılır. Daha çok beyin içi yerleşimli iyi ya da kötü huylu tümörlerin, beyin metastazlarının, omurilik tümörlerinin ve metastazların kullanılan bir yöntemdir. Hastanın hareketsizliğin korunması için Cyberknife ile yapılan radyocerrahi uygulamalarında sadece plastik maskeler kullanılır. Bu sayede radyasyonun uygulanması sırasında hastanın hareketsiz kalması sağlanır.
Tümör etrafında lens, beyin sapı veya atardamar gibi hayati yapıların olması durumunda konvansiyonel cerrahi tedavisinin hasta açısından zor olduğu veya önerilmediği durumlarda radyo cerrahi, cerrahiye alternatif bir tedavidir. Genellikle tek ve bir kaç seansta gerçekleştirilen radyo cerrahinin etkileri bazı tümörlerde o bölgeye cerrahi operasyon yapılması kadar keskin olabilir.
Stereotaktik Beden Radyoterapis (SBRT):
Bu tedavi türünde daha az seans sayısı, daha küçük alanlar ve daha yüksek dozlar kullanılarak vücudun herhangi bir bölgesindeki tümör tedavi edilir. Kısaca tanım olarak beyin ve omurilik dışındaki stereotaktik radyocerrahiye, stereotaktik vücut radyoterapisi adı verilir. Yerleşimli dolayısıyla tümörler solunum, organ hareketi gibi çeşitli nedenlerle hareket etmeye eğilimlidir ve bu nedenle tam olarak sabitlenmeleri zordur. Tümör hareketinin belirlenmesi ve yüksek doz radyasyonla uygulanan stereotaktik tedavinin bu hareketi dikkate alması istenen dozun tümöre doğrulukla verilmesinde etkendir. Örneğin, akciğer yerleşimli bir tümörün solunumla yer değiştireceğinden tedavide solunum ile tümör yer değişimi takip edilmelidir. Stereotaktik vücut radyoterapisi küçük ve izole tümörleri tedavi etmeye yarar; özellikle akciğer, karaciğer, böbreküstü bezi, prostat ve pankreas yerleşimli tümörlerde sıklıkla kullanılır.
Çoğu zaman invazif işlem gerektirmeyen bu yöntem, birçok küçük tümörde ve farklı hastalıkta, ameliyat ve radyoterapiye alternatif bir seçenek oluşturmaktadır.
Truebeam tedavi basamakları nasıl gerçekleşiyor?
Tedavi edilecek alanın yerleşimine göre hastaya maske veya vakum yatak yapılır. Bu sayede hasta sabitlenerek tedavinin her basamağında aynı pozisyonda yatması sağlanır ve tedavi içi hareket mümkün olduğunca engellenir. Hasta sabitlendikten sonra çok ince kesit kalınlığında BT kesitleri alınır. Bu kesitler planlama sistemine aktarılır ve hastanın daha önce çekilen PET, MR, anjiyografi ve diğer görüntüleri ile füzyon yapılarak hedef ve çevre kritik organlar belirlenir. Planlama sistemi üzerine yüklü yazılım yardımıyla optimal tedavi planı medikal fizik uzmanı tarafından oluşturulur. Hekim tarafından onaylanan plan tedavi cihazında hastaya tatbik edilir.
İşlem sırasında hasta neler hissediyor?
Hasta uyanık olur ve hastadan daha önceden belirlenen pozisyonlarda hareketsiz kalması istenir. Tedavi edilen bölgelere göre bazı sabitleme araçları kullanılarak hastanın hareketsiz kalması sağlanır.
Hasta günlük yaşama ne zaman dönebiliyor?
Hastanın günlük yaşamını etkileyen bir tedavi değildir. Ayaktan tedavi yöntemidir. Hasta belirtilen gün ve saatte o günkü seansını aldıktan sonra yaşantısına devam edebilir.
Sistemi, diğer tedavi yöntemlerinden ayıran özellikleri nelerdir?
- Non-invazif bir tedavi yöntemidir. Hastaya sabitleme amaçlı invazif bir takım girişimsel işlemler uygulanmaz.
- Yüksek duyarlılıklı bir yöntemdir. Yüksek doğrulukla tümöre yüksek radyasyon dozları verirken tümör bitiminde keskin doz düşüşleri sağlanır.
- Nefes alıp vermeye veya diğer hareketlere bağlı tümör yer değiştirmesine adapte olarak dozun yanlış yerlere gitmesi engellenir.
- Hızlı bir yöntemdir. Diğer SRS ve SBRT yöntemleri ile karşılaştırıldığında oldukça hızlıdır. Yaklaşık 15-20 dakikalık bir sürede seans tamamlanır.
- Fraksiyone edilmiş tedavi yapılabilir. Tedavi dozu hekimin tercihine ve uluslararası protokollere göre tek veya çoklu fraksiyonlarda verilebilir.
- Sistem sayesinde gerçek zamanlı tümör takip edilebilir. Yüksek doz hızlarına çıkıp kısa sürede hasta tedavileri bitirilebilir. Tedavilerde milimetrik hassasiyet söz konusudur. Tüm tedavi tekniklerini rahatlıkla aynı cihaz üzerinde uygulanabilir.
- Tedavi yöntemleri kişiselleştirilebilir. Hastanın mevcut hastalığına bağlı farklı tedavi modalitelerini uygulamaya olanak sağlar.
- Bazı hastalar için alternatif tedavi seçeneği sağlar. Bazı derin yerleşimli tümörlerde, cerrahinin yapılamadığı veya daha önce ışın almış bölgelerde alternatif tedavi seçeneği sağlar.
Cevaplayın